INFOdoradca+ Informacje o zawodach - Powiatowy Urząd Pracy w Chełmie

Specjalista do spraw marketingu i handlu 243106

• Specjalista ds. sprzedaży i marketingu.
• Specjalista ds. marketingu.
• Specjalista ds. handlu.
• Specjalista ds. handlowych.
• Handlowiec.
• Marketingowiec.

W Międzynarodowym Standardzie Klasyfikacji Zawodów ISCO-08 odpowiada grupie:

• 2431 Advertising and marketing professionals.

Według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD 2007):

• Sekcja M. Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna.

Notka metodologiczna

Opis informacji o zawodzie opracowano na podstawie:

• analizy źródeł (akty prawne, klasyfikacje krajowe, międzynarodowe), źródeł internetowych oraz wyników badań i analiz prowadzonych w projekcie: Projekt SPO RZL (2006–2007) „Opracowanie i upowszechnienie krajowych standardów kwalifikacji zawodowych”,
• analizy opisu zawodu zamieszczonego w wyszukiwarce opisów zawodów na Wortalu Publicznych Służb Zatrudnienia,
• badań ankietowych prowadzonych w projekcie INFODORADCA+ w czerwcu 2018 r.,
• zebranych opinii od recenzentów, członków panelu ewaluacyjnego oraz zespołu ds. walidacji i jakości informacji o zawodach.

Autorzy i eksperci opiniujący

Zespół Ekspercki:

• Arkadiusz Aleksiejew – Doradca Consultants Ltd. Sp. z o.o., Gdynia.
• Robert Będziński – Doradztwo Gospodarcze, Gdynia.
• Monika Kidyba – Alexandrite Group Monika Kidyba, Gliwice.

Zespół ds. walidacji i jakości informacji o zawodzie:

• Wojciech Gostomski – Doradca Consultants Ltd. Sp. z o.o., Gdynia.
• Joanna Gralak-Merchel – Doradca Consultants Ltd. Sp. z o.o., Gdynia.

Recenzenci:

• Jakub Borkowski – Ekspert niezależny, Gdańsk.
• Joanna Wawrzonkoska – JW. Eco-Solutions, Gdynia.

Panel ewaluacyjny – przedstawiciele partnerów społecznych:

• Joanna Litwin – Uniwersytet Gdański, Gdańsk.
• Marek Szymański – Wyższa Szkoła Bankowa, Gdańsk.

Data (rok) opracowania opisu informacji o zawodzie: 2018 r.

Specjalista do spraw marketingu i handlu zajmuje się rozpoznaniem potencjalnych odbiorców towarów lub usług oraz identyfikacją rynków docelowych ²⁷. Realizuje badania i zbiera informacje rynkowe, opracowuje strategie rynkowe ³⁰ oraz metody promocji, a także wdraża je. Organizuje i doskonali procesy sprzedaży ²², w szczególności w zakresie podejmowania działań usprawniających obsługę klientów, prowadzenia kontaktu z klientami w całym cyklu sprzedażowym, a także współtworzenia ofert handlowych i negocjowana ich warunków.

Opis pracy

Specjalista do spraw marketingu i handlu pracuje na samodzielnym stanowisku w działach marketingu lub sprzedaży. Głównym celem jego pracy jest identyfikacja potencjalnych odbiorców produktów lub usług oraz rynków docelowych, planowanie metod promocji oraz organizowanie i usprawnianie sprzedaży w przedsiębiorstwie. W związku z tym pozyskuje informacje pochodzące z wewnątrz przedsiębiorstwa oraz rynkowe i poddaje je analizie oraz prowadzi badania marketingowe, aby efektywniej planować i wdrażać strategie oraz metody promocji. Dlatego też w swojej pracy wykorzystuje informacje, dane czy materiały dostarczone przez grafika, brokera informacji ⁵ (researchera), specjalistę analizy i rozwoju rynku, autora tekstów i sloganów reklamowych (copywritera ⁶). Współpracuje również z wykonawcami zewnętrznymi w związku z realizacją usług w ramach outsourcingu, np. agencją reklamową, agencją public relations itp. Specjalista do spraw marketingu i handlu w zależności od wielkości firmy, specyfiki produkcji lub przyjętej strategii funkcjonowania firmy pracuje w dziale marketingu lub dziale handlowym. W mniejszych firmach często jest pracownikiem samodzielnym, a w przypadku dużych firm prawie zawsze pracuje w zespole.

Sposoby wykonywania pracy

Specjalista do spraw marketingu i handlu wykonuje pracę poprzez kształtowanie działań usprawniających obsługę klientów. Prowadzi także działania reklamowe i marketingowe, realizuje działania promocyjne oraz bierze udział w tworzeniu strategii marketingowych ²⁹ oraz polityki cenowej ²¹ przedsiębiorstwa ²⁴.

Istotne w tym zawodzie jest prowadzenie badań rynkowych ³ oraz marketingowych ², szacowanie potencjalnej sprzedaży na rynkach docelowych przedsiębiorstwa, a także monitoring rezultatów podejmowanych działań. W pracy specjalisty do spraw marketingu i handlu ważne jest też zarządzanie komunikacją marketingową ¹⁶ przedsiębiorstwa oraz udział w szkoleniu pracowników przedsiębiorstwa w zakresie różnych form jego promocji.

Specjalista do spraw marketingu i handlu wykonuje najczęściej pracę w biurze z wykorzystaniem komputera. Nierzadko konieczne są podróże służbowe, wyjazdy poza siedzibę firmy do klientów w celu przedstawienia oferty czy omówienia zakresu współpracy. Może też pojawić się konieczność uczestniczenia w rozmaitych wydarzeniach branżowych, takich jak np.: targi, konferencje, prezentacje produktów. Możliwa jest też praca zdalna (telepraca ³²), wykonywana najczęściej w domu pracownika z wykorzystaniem kanałów komunikacji elektronicznej.

Więcej szczegółowych informacji znajduje się w sekcjach: 3.1. Zadania zawodowe oraz 3.2., 3.3. Kompetencje zawodowe.

Warunki pracy

Specjalista do spraw marketingu i handlu swoją pracę może wykonywać:

• stacjonarnie, w biurze,
• mobilnie, na wskazanym przez pracodawcę terenie, jako pracownik mobilny,
• zdalnie, w home office ¹² lub w formie telepracy,
• jako freelancer ¹¹.

Więcej informacji znajduje się w sekcji: 4.1. Możliwości podjęcia pracy w zawodzie.

Wykorzystywane maszyny i narzędzia pracy

Specjalista do spraw marketingu i handlu w pracy wykorzystuje następujące maszyny i narzędzia pracy:

• komputer/laptop z dostępem do internetu,
• tablet,
• telefon,
• urządzenia współpracujące z komputerem (skaner, drukarka, kserokopiarka) oraz inne urządzenia biurowe,
• oprogramowanie komputerowe – biurowe,
• oprogramowanie specjalistyczne do zarządzania relacjami z klientami (CRM ⁷) oraz usprawniające procesy sprzedażowe,
• samochód osobowy.

Organizacja pracy

Specjalista do spraw marketingu i handlu wykonuje swoje obowiązki w ramach 8-godzinnego czasu pracy. W przypadku pracy poza siedzibą pracodawcy zwyczajowo obowiązuje nienormowany czas pracy. Wykonywanie tego zawodu bardzo często jest związane z zadaniowym systemem pracy.

Zagrożenia mające wpływ na bezpieczeństwo pracy człowieka

Wykonywanie pracy w zawodzie specjalista do spraw marketingu i handlu nie wiąże się z występowaniem specyficznych zagrożeń dla zdrowia. Mogą jednak wystąpić:

• obciążenie wzroku oraz układu kostno-szkieletowego – w związku z długotrwałą pracą przy komputerze (konieczność przestrzegania zasad bezpieczeństwa i higieny pracy),
• wypadki komunikacyjne podczas pracy w terenie,
• zagrożenia wynikające z obsługi sprzętu i urządzeń (konieczność przestrzegania instrukcji obsługi),
• stres – w przypadku trudnych relacji z klientem, czy braku realizacji oczekiwanych progów sprzedaży.

Wymagania psychofizyczne

Dla pracownika wykonującego zawód specjalista do spraw marketingu i handlu ważne są:

w kategorii wymagań fizycznych

• sprawność kończyn górnych i dolnych,
• sprawność narządu wzroku,
• sprawność narządu słuchu;

w kategorii sprawności sensomotorycznych

• koordynacja wzrokowo-ruchowa,
• spostrzegawczość,
• ostrość wzroku,
• rozróżnianie barw;

w kategorii sprawności i zdolności

• łatwość nawiązywania kontaktu z ludźmi,
• zdolność przekonywania,
• komunikatywność,
• zdolność negocjacji,
• łatwość przechodzenia od jednej czynności do drugiej,
• łatwość wypowiadania się w mowie i piśmie,
• zdolność do analitycznego myślenia i podejmowania decyzji;

w kategorii cech osobowościowych

• wyobraźnia i twórcze myślenie,
• zdolność pracy w grupie,
• zdolność do nawiązywania i podtrzymywania kontaktu,
• odporność na stres,
• kreatywność,
• systematyczność.

Więcej informacji znajduje się w sekcjach: 3.4. Kompetencje społeczne; 3.5. Profil kompetencji kluczowych dla zawodu.

Wymagania zdrowotne

Z wykonywaniem pracy w zawodzie specjalisty do spraw marketingu i handlu nie wiążą się szczególne wymagania zdrowotne. Dysfunkcje organizmu wpływające na możliwość komunikacji mogą utrudniać wykonywanie zawodu specjalisty do spraw marketingu i handlu – dotyczy to np. wad wymowy, wzroku lub słuchu, czy niesprawności kończyn górnych.

Oczekiwana jest sprawność intelektualna oraz możliwość wykonywania pracy w pozycji siedzącej podczas pracy z komputerem.

Więcej informacji znajduje się w sekcji: 4.4. Możliwości zatrudnienia osób niepełnosprawnych w zawodzie.

Wykształcenie niezbędne do podjęcia pracy w zawodzie

Do wykonywania zawodu specjalista do spraw marketingu i handlu wystarczające jest wykształcenie na poziomie średnim i uzyskanie np. kwalifikacji w zawodzie pokrewnym technik handlowiec (522305):

• AU.20 Prowadzenie sprzedaży,
• AU.25 Prowadzenie działalności handlowej.

W tym zawodzie preferowane jednak jest ukończenie studiów wyższych I lub II stopnia (lub studiów podyplomowych), np. na kierunkach: marketing, zarządzanie, ekonomia, socjologia ze specjalizacją marketing/handel lub psychologia, np. psychologia w biznesie.

Tytuły zawodowe, kwalifikacje i uprawnienia niezbędne/preferowane do podjęcia pracy w zawodzie

Nie ma wymogów w zakresie niezbędnych kwalifikacji czy uprawnień dopuszczających do wykonywania zawodu specjalista do spraw marketingu i handlu. Pomocna lub pożądana, w zależności od specyfiki organizacji, będzie znajomość oprogramowania komputerowego stosowanego przez pracodawcę, np. CRM, systemów automatyzacji marketingu internetowego ³¹, systemów reklamowych, zarządzania projektami – poświadczona certyfikatem lub zaświadczeniem.

Od osób zatrudnianych w zawodzie specjalista do spraw marketingu i handlu pracodawca może oczekiwać również znajomości języków obcych, ze względu na rynki docelowe, na których działa. Znajomość języków obcych na określonym poziomie może być potwierdzana stosownym certyfikatem językowym.

Więcej informacji znajduje się w sekcji: 4.2. Instytucje oferujące kształcenie, szkolenie i/lub potwierdzanie kompetencji w ramach zawodu.

Możliwości rozwoju zawodowego i awansu

Nie występuje oficjalna, uregulowana ścieżka awansu zawodowego dla specjalisty do spraw marketingu i handlu. Kilkuletni staż pracy w zawodzie daje możliwość awansu zawodowego na menedżera produktu, a następnie na stanowiska kierownicze na wszystkich szczeblach zarządzania.

Możliwości rozwoju zawodowego stwarza udział w szkoleniach, podjęcie kształcenia w ramach studiów wyższych, podyplomowych, doktoranckich. Na rynku dostępna jest bogata oferta szkoleń specjalistycznych, warsztatów i seminariów tematycznych w zakresie marketingu i handlu. Ścieżka awansu zawodowego zależy w dużej mierze od wielkości firmy, ale możliwy jest też awans poprzez zmianę pracy w małej firmie na wyższe stanowisko w większym przedsiębiorstwie.

W praktyce za niezbędne w pracy specjalisty do spraw marketingu i handlu uważa się prawo jazdy kategorii B oraz znajomość języka obcego.

Możliwości potwierdzania kompetencji

Specjalista do spraw marketingu i handlu poprzez kształcenie w zawodzie pokrewnym technik handlowiec (technikum dla młodzieży lub kwalifikacyjny kurs zawodowy dla osób dorosłych) może potwierdzić kwalifikacje przypisane dla tego zawodu, w ramach egzaminów organizowanych przez Okręgowe Komisje Egzaminacyjne.

Może również potwierdzać kompetencje w szkolnictwie wyższym, w ramach studiów I i II stopnia, podyplomowych, czy Master of Business Administration – MBA ¹⁹ oraz w ramach edukacji pozaformalnej, np. przez uczestnictwo w kursach i szkoleniach z zakresu komunikacji marketingowej, public relations ²⁶, budowania doświadczeń klienta, marketingu internetowego itp.

Więcej informacji można uzyskać w Bazie Usług Rozwojowych https://uslugirozwojowe.parp.gov.pl/ oraz Zintegrowanym Rejestrze Kwalifikacji https://rejestr.kwalifikacje.gov.pl/

Osoba zatrudniona w zawodzie specjalisty do spraw marketingu i handlu może rozszerzać swoje kompetencje zawodowe w zawodach pokrewnych:

Pracownik w zawodzie specjalista do spraw marketingu i handlu wykonuje różnorodne zadania, do których należą w szczególności:

• Z1 Prowadzenie pierwotnych i wtórnych badań rynku.
• Z2 Określanie rynku docelowego i szacowanie potencjału sprzedaży.
• Z3 Przygotowywanie i nadzorowanie badań marketingowych.
• Z4 Opracowywanie propozycji strategii i planów marketingowych, w tym ich budżetów.
• Z5 Przygotowywanie komunikacji marketingowej i strategii jej wdrażania.
• Z6 Nadzorowanie realizacji strategii i planów marketingowych.
• Z7 Zarządzanie komunikacją marketingową przedsiębiorstwa.
• Z8 Szkolenie pracowników przedsiębiorstwa w zakresie różnych form jego promocji.
• Z9 Kształtowanie działań usprawniających obsługę klientów.
• Z10 Budowanie pozytywnego wizerunku przedsiębiorstwa.
• Z11 Wykonywanie pomiarów wyników działań promocyjnych oraz ocenianie ich efektywności.
• Z12 Współtworzenie ofert handlowych i negocjowanie ich warunków.
• Z13 Monitorowanie i analizowanie wolumenów sprzedaży.

Kompetencja zawodowa Kz1: Przygotowywanie i planowanie strategii marketingowej obejmuje zestaw zadań zawodowych Z1, Z2, Z3, Z4, Z5, do realizacji których wymagane są odpowiednie zbiory wiedzy i umiejętności.

Kompetencja zawodowa Kz2: Wdrażanie i kontrowanie realizacji przyjętej strategii marketingowej obejmuje zestaw zadań zawodowych Z6, Z7, Z8, Z9, Z10, Z11, Z12, Z13, do realizacji których wymagane są odpowiednie zbiory wiedzy i umiejętności.

Pracownik w zawodzie specjalista do spraw marketingu i handlu powinien mieć kompetencje społeczne niezbędne do prawidłowego i skutecznego wykonywania zadań zawodowych.

W szczególności pracownik jest gotów do:

• Ponoszenia odpowiedzialności za działanie własne w ramach prowadzonej działalności marketingowo-handlowej.
• Przestrzegania ogólnie przyjętych zachowań etycznych, zasad uczciwości, rzetelności oraz poufności.
• Utożsamiania się ze strategią pracodawcy i dbania o jego wizerunek.
• Dokonywania samooceny i weryfikowania działań w zakresie realizowania zadań zawodowych.
• Wykonywania pracy samodzielnie, jak i funkcjonowania w zespole pracowniczym.
• Wykazywania inicjatywy, otwartości i zorientowania na klienta.
• Współpracowania z zespołem wewnętrznym przedsiębiorstwa, budowania atmosfery współpracy i dążenia do celu, uczestniczenia w wypracowaniu konstruktywnych rozwiązań.
• Dbania i utrzymywania trwałych relacji z partnerami oraz klientami przedsiębiorstwa.
• Komunikowania się z partnerami i klientami przedsiębiorstwa.
• Rozwijania kompetencji osobistych i zawodowych, w tym ustawicznego aktualizowania wiedzy i podwyższania umiejętności.

Pracownik powinien mieć zdolność właściwego wykonywania zadań zawodowych i predyspozycje do rozwoju zawodowego. Dlatego wymaga się od niego odpowiednich kompetencji kluczowych. Zostały one zilustrowane w formie profilu (rys. 1) ukazującego ważność kompetencji kluczowych dla zawodu specjalisty do spraw marketingu i handlu.

Rys. 1. Profil kompetencji kluczowych dla zawodu specjalista do spraw marketingu i handlu

Uwaga:

Wykaz kompetencji kluczowych opracowano na podstawie wykazu stosowanego w Międzynarodowym Badaniu Kompetencji Osób Dorosłych − projekt PIAAC (OECD).

Kompetencje zawodowe pracownika w zawodzie specjalisty do spraw marketingu i handlu nawiązują do opisów poziomów Polskiej Ramy Kwalifikacji.

Opis zawodu, zadań zawodowych i wymagań kompetencyjnych może stanowić materiał informacyjny dla przygotowania (lub aktualizacji) opisów kwalifikacji wprowadzanych do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji (ZSK). Więcej informacji:

• Zintegrowany System Kwalifikacji: https://www.kwalifikacje.gov.pl
• Zintegrowany Rejestr Kwalifikacji: https://rejestr.kwalifikacje.gov.pl

Specjalista do spraw marketingu i handlu może pracować zarówno w przedsiębiorstwie przemysłowym, jak również w usługowym w każdej branży – przykładowo w agencji reklamowej, firmie produkującej okna lub handlującej akcesoriami kuchennymi.

Kompetencje, w które jest wyposażony specjalista do spraw marketingu i handlu, mogą być również przydatne przy wykonywaniu pracy w innych sektorach gospodarki, np. w sektorze publicznym lub organizacjach pozarządowych. W związku z tym zawód ten można wykonywać m.in. w urzędzie miasta (np. referent do spraw marketingu miasta, główny specjalista ds. promocji i marketingu), uczelni wyższej czy fundacji lub stowarzyszeniu.

Specjalista do spraw marketingu i handlu może także prowadzić własną działalność gospodarczą, związaną z marketingiem i sprzedażą.

Kształcenie

Obecnie (2018 r.) nie prowadzi się kształcenia w zawodzie specjalista do spraw marketingu i handlu w formach szkolnych.

Kształcenie w zawodzie pokrewnym technik handlowiec oferują branżowe szkoły II stopnia i technika.

Natomiast kwalifikacyjne kursy zawodowe w tym zawodzie mogą prowadzić:

• publiczne szkoły prowadzące kształcenie zawodowe,
• niepubliczne szkoły posiadające uprawnienia szkół publicznych, prowadzące kształcenie zawodowe,
• publiczne i niepubliczne placówki kształcenia ustawicznego, placówki kształcenia praktycznego, ośrodki dokształcania i doskonalenia zawodowego,
• instytucje rynku pracy prowadzące działalność edukacyjno-szkoleniową,
• podmioty prowadzące działalność oświatową na podstawie ustawy Prawo przedsiębiorców.

Kwalifikacje właściwe dla tego zawodu potwierdzają Okręgowe Komisje Egzaminacyjne.

Możliwość kształcenia w zawodzie oferują również uczelnie wyższe, które posiadają w tym zakresie bogatą ofertę edukacyjną.

Szkolenie

Osoba, która zamierza wykonywać zawód specjalista do spraw marketingu i handlu, może nieustannie się doskonalić i rozszerzać zakres swoich kompetencji poprzez udział w szkoleniach np. z zakresu marketingu online, realizacji kampanii reklamowych w mediach społecznościowych itp.

Na wykonywanie zawodu specjalisty do spraw marketingu i handlu oddziałują w dużym stopniu nowe technologie informacyjno-komunikacyjne, których znajomość jest przydatna i ceniona przez pracodawców. Stąd konieczne jest dokształcanie oraz samodoskonalenie w celu utrzymania aktualnego warsztatu pracy zawodowej. Szczególnie istotne jest rozwijanie kompetencji społecznych poprzez udział w szkoleniach z zakresu efektywnej komunikacji, rozwiązywania konfliktów, asertywności, współpracy w grupie, wystąpień publicznych.

Obecnie (2018 r.) osoby zatrudnione w zawodzie specjalista do spraw marketingu i handlu zarabiają miesięcznie od 3300 zł do 5600 zł brutto Wynagrodzenie specjalistów do spraw marketingu i handlu cechuje bardzo duże zróżnicowanie, również na tle innych zawodów.

Wysokość wynagrodzenia specjalisty do spraw marketingu i handlu zależy przede wszystkim od branży, a także od regionu kraju. Bardzo często specjalista do spraw marketingu i handlu jest wynagradzany w systemie prowizyjnym. Oznacza to, że wynagrodzenie jest uzależnione od osiągnięcia określonych celów sprzedażowych lub spełnienia innych kryteriów, np. pozyskania określonej liczby nowych klientów. System prowizyjny jest też łączony z systemem czasowym wynagradzania, czyli zawiera stałe stawki wynagrodzenia za określony czas pracy np. w stawce godzinowej lub miesięcznej. Często jest to wysokość minimalnego wynagrodzenia, choć nie jest to regułą.

W zawodzie specjalista do spraw marketingu i handlu możliwe jest zatrudnienie osób niepełnosprawnych. Warunkiem niezbędnym jest identyfikacja indywidualnych barier i dostosowanie środowiska pracy (pod względem technicznym i organizacyjnym) do rodzaju niepełnosprawności:

• z niewielką dysfunkcją kończyn górnych (05-R), która nie wyklucza wykonywania pracy przy komputerze, ale wymagane jest wówczas dostosowanie sprzętu komputerowego,
• z niewielką dysfunkcją kończyn dolnych (05-R); wymagane jest wówczas wyposażenie stanowiska w uchwyty, poręcze, regulowaną wysokość krzesła, podnóżka i inne udogodnienia,
• z dysfunkcją narządu wzroku (04-O), jeśli posiadana wada jest skorygowana odpowiednimi szkłami optycznymi lub soczewkami kontaktowymi, które zapewnią ostrość widzenia,
• innymi rodzajami niepełnosprawności wynikającymi z chorób układu krążenia, oddechowego, pokarmowego, moczowo-płciowego i in., pod warunkiem, że praca nie wymaga znacznego wysiłku fizycznego lub jest zorganizowana w taki sposób, aby pracownik miał możliwość regularnego przyjmowania leków i dokonywania niezbędnych zabiegów pielęgnacyjno-medycznych (np. zastrzyków insulinowych).

Duże możliwości zatrudnienia stwarza system organizacji pracy, wykorzystujący środki komunikacji na odległość, tj. telepraca/praca zdalna.